ارزیابی تنوع ژنتیکی توده‌های بومی جو پاییزه غرب ایران

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی صفات زراعی در جوهای پاییزه غرب ایران ، 32 توده بومی و چهار ژنوتیپ شاهد (EBYTC74-2، EBYTC74-10، EBYTC74-12 و ماکویی) در یک آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 80-1379 در مرکز تحقیقات کشاورزی لرستان مورد ارزیابی قرار گرفته وتعداد 23 صفت زراعی براساس دستورالعمل مؤسسه بین‌المللی ذخایر توارثی (IPGRI) اندازه‌گیری شدند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که توده‌های مورد مطالعه از نظر اکثر صفات اختلاف معنی‌داری داشتند. این موضوع نشان دهنده وجود اختلاف ژنتیکی قابل ملاحظه در ژرم‌پلاسم مورد مطالعه است. توده بومی جو دو ردیفه گیلان غرب با عملکرد دانه 6054 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد را داشته و با میانگین هر چهار رقم شاهد و میانگین کل توده‌ها اختلاف معنی‌داری نشان داد گروه‌بندی این توده‌ها با روش تجزیه خوشه‌ای انجام و سه خوشه حاصل شد. توزیع توده‌ها در درون خوشه‌ها الگوی نسبی از نقاط جمع‌آوری شده در مناطق غرب کشور را نشان داد. عدم مطابقت کامل توده‌ها از محل‌های جمع‌آوری آنها در تجزیه خوشه‌ای می‌تواند به علت تبادل ژرم پلاسم بین مناطق مختلف غرب کشور و یا مشخص نبودن مبدأ دقیق آن‌ها باشد. وراثت‌پذیری عمومی عملکرد دانه و اجزای آن، یعنی تعداد پنجه‌های بارور، طول سنبله اصلی، تعداد دانه در سنبله اصلی و وزن هزار دانه، به ترتیب 79/0، 82/0، 98/0، 93/0 و 93/0 برآورد شد. با توجه به بالا بودن وراثت‌پذیری عمومی، ضریب تغییرات ژنتیکی و میزان بازده ژنتیکی در بین توده‌ها برای عملکرد دانه و اجزای آن، می‌توان اظهار داشت که امکان گزینش ژنوتیپ‌های مطلوب و استفاده از آن‌ها در دورگ‌گیری برای تولید لاین‌های اصلاح شده وجود دارد.